بزرگترين موسسه حقوقي تهران

شرایط تحقق مسئولیت مدنی

یکی از مهمترین بخش‌های حقوق مدنی که با بسیاری از اختلافات میان مردم نیز ارتباط دارد، موضوع مسئولیت مدنی است. مسئولیت مدنی به معنای لزوم جبران خسارت وارده به دیگری است بدون این که قراردادی در بین باشد. مسئولیت مدنی برای این که محقق گردد، نیازمند احراز شرایطی است که در مطلب «شرایط تحقق مسئولیت مدنی» به بررسی و تشریح این شرایط و آثار مسئولیت مدنی می‌پردازیم.

مفهوم مسئولیت مدنی

مطابق حکم عقل و مقررات قانون مدنی، هر فردی که به دیگری ضربه یا آسیبی می‌رساند، باید آن را جبران نماید. مگر این که ضرر یا آسیب وارده قانونی بوده و یا ناروا و نامتعارف نباشد. بنابراین رکن اساسی احراز مسئولیت مدنی، ورود ضرر غیرمتعارف و غیرقانونی به دیگری است. این ضرر یا آسیب وارده به دیگری می‌تواند عمدی و یا ناشی از خطا باشد. اما میزان مسئولیت با توجه به اینکه آسیب وارده عمدی بوده یا ناشی از خطا، متفاوت است. در خصوص احراز مسئولیت مدنی، قوانین متعددی وجود دارد که در ادامه به معرفی این قوانین می‌پردازیم.

قانون صالح برای احراز و تحقق مسئولیت مدنی

همانطور که گفتیم، روزانه اتفاقات مختلفی رخ می‌دهد که می‌تواند موجبات مسئولیت مدنی اشخاص را فراهم نماید. مشکلی که در خصوص احراز و شرایط مسئولیت مدنی وجود دارد، پراکندگی، تعدد و در برخی موارد حتی تعارض قوانین مرتبط با آن است. از جمله این قوانین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– برخی مواد قانون مدنی؛

– قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339 که در جهت تکمیل مقررات قانون مدنی (بالأخص در حوزه خسارات بدنی و معنی) قدم برداشته است؛

– برخی از مواد کتاب دیات قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 (مواد 492 تا 548)؛ و

– قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی مصوب 1387.

شرایط تحقق مسئولیت مدنی

یکی از مهمترین بخش‌های حقوق مدنی که با بسیاری از اختلافات میان مردم نیز ارتباط دارد، موضوع مسئولیت مدنی است. مسئولیت مدنی به معنای لزوم جبران خسارت وارده به دیگری است بدون این که قراردادی در بین باشد. مسئولیت مدنی برای این که محقق گردد، نیازمند احراز شرایطی است که در مطلب «شرایط تحقق مسئولیت مدنی» به بررسی و تشریح این شرایط و آثار مسئولیت مدنی می‌پردازیم.

مفهوم مسئولیت مدنی

مطابق حکم عقل و مقررات قانون مدنی، هر فردی که به دیگری ضربه یا آسیبی می‌رساند، باید آن را جبران نماید. مگر این که ضرر یا آسیب وارده قانونی بوده و یا ناروا و نامتعارف نباشد. بنابراین رکن اساسی احراز مسئولیت مدنی، ورود ضرر غیرمتعارف و غیرقانونی به دیگری است. این ضرر یا آسیب وارده به دیگری می‌تواند عمدی و یا ناشی از خطا باشد. اما میزان مسئولیت با توجه به اینکه آسیب وارده عمدی بوده یا ناشی از خطا، متفاوت است. در خصوص احراز مسئولیت مدنی، قوانین متعددی وجود دارد که در ادامه به معرفی این قوانین می‌پردازیم.

قانون صالح برای احراز و تحقق مسئولیت مدنی

همانطور که گفتیم، روزانه اتفاقات مختلفی رخ می‌دهد که می‌تواند موجبات مسئولیت مدنی اشخاص را فراهم نماید. مشکلی که در خصوص احراز و شرایط مسئولیت مدنی وجود دارد، پراکندگی، تعدد و در برخی موارد حتی تعارض قوانین مرتبط با آن است. از جمله این قوانین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– برخی مواد قانون مدنی؛

– قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339 که در جهت تکمیل مقررات قانون مدنی (بالأخص در حوزه خسارات بدنی و معنی) قدم برداشته است؛

– برخی از مواد کتاب دیات قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 (مواد 492 تا 548)؛ و

– قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی مصوب 1387.